شیر کم چرب یا شیر کامل و پرچرب؛ کدام بهتر است؟

یک فنجان شیر کامل، ۸ گرم چربی دارد که ۵ گرم آن چربی اشباع شده است. یک فنجان شیر کم چرب، کمتر از یک گرم چربی دارد.

تنها دلیل توصیه به مصرف نوشیدن شیرهای کم چرب که در سال‌های اخیر باب شده است، همین محتوای چربی آن‌هاست؛ یعنی این طرز تفکر که شیرهای بدون چربی یا کم چرب، کالری کمتری دارند و بنابراین نسبت به انواع چرب‌تر آن، سالم‌تر هستند. اما تحقیقات جدید این پیام و توصیه را به زیر سؤال برده است.

پژوهش‌های صورت گرفته نشان داده که مصرف لبنیات کامل یا پرچرب در مقایسه با انواع کم چرب، حتی می‌تواند در کاهش احتمال افزایش وزن و دیابت مفید باشد. بنابراین بسیاری از کارشناسان سلامت دچار تردید شده‌اند که آیا همچنان به توصیه‌ی مصرف لبنیات کم‌چرب و برتری دادن آن‌ها به انواع کم‌چرب ادامه بدهند یا نه!

تمام محصولات لبنی می‌توانند جزو رژیم‌های غذایی سالم باشند. با اینکه هنوز دلیل قطعی برای اجتناب یا نگرانی از شیرهای کامل یا پرچرب وجود ندارد اما کارشناسان همچنان توصیه می‌کنند در مصرف لبنیات یا شیرهای پرچرب، کاملاً احتیاط شود.

• احتمال دیابت

آزمایشات نشان داده بین مصرف محصولات لبنی و احتمال دیابت، ارتباط وجود دارد اما دانشمندان هنوز در حال شفاف سازی ارتباط بین این دو هستند و هنوز نتیجه‌ی قطعی را اعلام نکرده‌اند.

مثلاً، مروری که در سال ۲۰۱۳ روی ۱۴ تحقیق انجام شد این‌گونه استنباط کرد که افزایش معتدل مصرف محصولات لبنی می‌تواند از بروز دیابت نوع دوم پیشگیری کند. مقاله‌ای که در سال ۲۰۱۴ در Metabolism Clinical and Experimental منتشر شد می‌گوید، دلایل متعددی برای تأثیر مثبت لبنیات بر احتمال دیابت نوع دوم وجود دارد.

لوسین یا سایر مشتقات لبنی می‌توانند عملکرد میتوکندریایی را تحت تأثیر قرار دهند، بر باکتری‌های روده اثر بگذارند و یا یک سری از نشانه‌های التهابی را کم کنند.

تفاوت میان شیر کامل و شیر کم چرب و احتمال ابتلا به دیابت نوع دوم همچنان مورد مطالعه است.

بنا به گزارش مقاله‌ای که در سال ۲۰۱۶ در مجله‌ی TIME منتشر شد، دانشمندان ۳۰۰۰ بزرگسال را طی ۱۵ سال تحت نظر گرفتند و مشاهده کردند آن‌هایی که ۳ نوع تولید فرعی ناشی از شیر کامل در خونشان بیشتر بوده است، در مقایسه با افرادی که سطح این تولیدات فرعی در خونشان کمتر بوده است، کمتر مستعد ابتلا به دیابت نوع دوم بوده‌اند. این نتیجه نشان می‌دهد لبنیات پرچرب می‌توانند از ابتلا به دیابت نوع دوم پیشگیری نیز بکنند.

اگر خوردن غذاهای کم چرب مانند شیرهای کم چرب یا بدون چربی باعث شود مصرف غذاهای شیرینتان را بیشتر کنید، تأثیر منفی بر احتمال دیابت نوع دوم و افزایش وزن خواهد گذاشت. جایگزین کردن غذاهای پرچرب با غذاهایی که قند ساده‌ی فراوانی دارند، ابداً توصیه نمی‌شود.

شیر کامل، کالری و چربی بیشتری دارد، بنابراین از لحاظ تئوریک این‌طور به نظر می‌ٰرسد که شیر کم کالری و کم چرب برای کاهش وزن سودمند است. اما این‌طور نیست!

اطلاعات جمع‌آوری شده از ۱۸۰۰۰ بزرگسال نشان داد آن‌هایی که مصرف عمده‌ی لبنیاتشان از انواع پرچرب بوده است، احتمال چاق شدن یا دچار افزایش وزن شدن در آن‌ها بسیار کمتر بوده است. چاقی یا اضافه وزن، احتمال ابتلا به سندرم متابولیک را افزایش می‌دهد.

سندرم متابولیک می‌تواند ریسک فاکتورهایی چون افزایش قند خون، افزایش فشارخون، افزایش سایز دور کمر، افزایش تری‌گلیسرید خون و یا افزایش کلسترول خون را در بر داشته باشد.

مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۶ انجام شد، ارتباط میان مصرف لبنیات، نوع لبنیات مصرفی و احتمال سندرم متابولیک را مورد آزمایش و بررسی قرار داد. محققان دریافتند بین مصرف لبنیات پرچرب و احتمال سندرم متابولیک، ارتباط معکوس وجود دارد. اما این ارتباط در مورد لبنیات کم‌چرب مشاهده نشد. پژوهشگران نتیجه گرفتند توصیه به اجتناب از لبنیات کامل و پرچرب، بر اساس اطلاعات جمع‌آوری شده، پشتوانه‌ی علمی ندارد.

اینکه چرا لبنیات پرچرب می‌تواند احتمال چاقی و افزایش وزن را کاهش بدهد، نیاز به مطالعات گسترده‌تر دارد. یک دلیل منطقی این ارتباط ممکن است این باشد که خوردن غذاهای پرچرب مانند مغزها و آووکادو می‌تواند احساس سیری بیشتری ایجاد کرده و نیاز به مصرف غذای بیشتر را کم کند. اگر مصرف عمده‌ی شما از غذاهای کم چرب باشد، این احتمال که برای جبران سراغ غذاهای شیرین‌تر بروید بیشتر خواهد شد. نکته‌ی مهم اینجاست که نباید تنها روی یک نوع چربی متمرکز بمانید و باید از طیف گسترده‌ای از این منابع بهره ببرید.

• فواید مصرف لبنیات ارگانیک برای سلامتی

به‌جز ظرفیت کالری و چربی شیر، موضوع دیگری که در مورد فواید این محصول برای سلامتی مطرح است، ارگانیک بودن یا سنتی بودن آن است.

تحقیقات نشان داده شیر ارگانیک، چربی‌های سالم بیشتر و همچنین آهن و ویتامین ای بیشتری دارد. محتوای چربی نوع ارگانیک و سنتی، به یک اندازه است.

• شیر کم چرب بنوشیم یا پرچرب؟

بنا به مطالعات اخیر، توصیه به مصرف شیر کم چرب یا بدون چربی به جای شیر پرچرب یا کامل چیزی است که نیاز به تحقیقات علمی بیشتری داشته و تاکنون پشتوانه‌ای از این نظر پیدا نکرده است. اما چیزی که تاکنون می‌دانیم این است که لبنیات پرچرب نسبت به لبنیات کم چرب می‌تواند سیگنال‌های سیری بیشتری به مغز بفرستد.

اگر پزشک به شما توصیه کرده است که شیر یا لبنیات کم چرب مصرف کنید بهتر است به این توصیه عمل کنید. اگر خودتان هم با این توصیه مشکلی ندارید خوب است، فقط یادتان باشد افزودن کربوهیدرات‌های ساده به شیرهای کم چرب، به نفع سلامتی شما نیست. بهتر است تمام جنبه‌های تغذیه‌ای‌تان را بررسی کنید و تنها روی یک ماده‌ی غذایی متمرکز نمانید. هم شیر کم چرب و هم شیر پرچرب می‌تواند جزئی از یک رژیم غذایی متعادل باشد و اگر از انواع ارگانیک محصولات لبنی استفاده کنید می‌توانید بهره‌ی بیشتری از اسیدهای چرب امگا ۳ ببرید.

منبع: تبيان